College laat grootste duur­zaam­heidskans liggen: voed­sel­con­sumptie

Voorzitter,

Vandaag was het de warmste 17 december ooit gemeten, dus spoedoverleg in de directiekamer dat ze nu eindelijk een keer echt iets aan het klimaat moeten doen. Ze prikten nog een hapje van hun biefstuk en besloten acuut de gloeilampen in de WC zo snel mogelijk te vervangen door LED-verlichting. Ondertussen zagen ze niet de olifant in de kamer: onze voedselconsumptie.

Dat thema schittert ook door afwezigheid in de Duurzaamheidsagenda 2016-2020 en het Ambitiedocument Leiden Duurzaam 2030. De zes andere thema’s zijn vergeleken hiermee allemaal goed bedoeld, en zullen ook best een beetje helpen, maar de grootste kans wordt niet benut: de bijdrage die voedsel kan leveren aan de duurzaamheidsambities. Alleen in de marge worden enkele initiatieven genoemd, zoals Duurzame Horeca, maar ja, die liepen eigenlijk al en zijn nu direct niet te bestempelen als de ingredienten die het verschil moeten gaan maken.

Waar gaat het dan wel over?

Over de veehouderij, die zorgt voor 40% meer uitstoot van broeikasgassen dan al het gemotoriseerde verkeer bij elkaar. Dat zeg IK niet, maar dat zegt o.a. de VU Amsterdam en het wordt bevestigd door Wageningen.

Over voedselverspilling. Wereldwijd wordt 35% tot 50% van het voedsel weggegooid, vooral in het Westen. Voedselverspilling en obesitas op het ene halfrond, honger en klimaatvluchtelingen op het andere.

En het gaat over de vraag: Waar komt ons voedsel vandaan? Er worden sperzieboontjes overgevlogen uit Kenia en biefstuk geïmporteerd uit Argentinië. Tropische regenwouden in Brazilië worden gekapt om plaats te maken voor veeteeltgebieden en verbouw van soja. Dat wordt weer als veevoer verscheept naar Brabantse varkens, die vervolgens in Italië geslacht worden en als Parmaham terug naar Nederland komen.

Voorzitter, waar zijn wij mee bezig? De oplossing voor het klimaatprobleem ligt op ons bord, letterlijk.

En als u dat niet van míj wil aannemen, loopt u dan morgen even de tentoonstelling Foodtopia in het Boerhaave Museum in, waarin gastconservator Louise Fresco met exact dezelfde boodschap komt.

Gezien de overstelpende hoeveelheid bewijs, de vele malen dat voedsel ter sprake is gebracht, zowel in de inspraak als in de informatiesessies is er maar 1 conclusie: het college loopt om de hete brij heen, en verschuilt zich hierbij achter de Leidse Milieuraad.

Ook die noemt het thema voedsel namelijk niet, wat te denken geeft over de traditionele insteek van dit toch belangrijkste adviesorgaan van het college op het gebied van duurzaamheid. Ze brengen niet de innovatie die je van een extern adviesorgaan zou verwachten.

Ook de Leidse Rekenkamer heeft zich te strikt gehouden aan de kaders die door het college zijn opgesteld. Wij hadden een meer kritische houding verwacht, een reflectie op de gemaakte keuzes, de 6 thema’s en de 16 ambities.

Waarom hanteert de Rekenkamer niet hét meetinstrument voor de milieueffecten, namelijk de bekende ecologische voetafdruk, dat wil zeggen het beslag dat ieder op de aarde legt voor voedsel, energie en manier van leven. Voorbeeld: Als iedereen op dezelfde voet zou leven als Amerikanen, hadden we 7 aardes nodig. Ook voor gemeenten is die ecologische voetafdruk berekend. Hoeveel is de voetafdruk van de gemiddelde Leidenaar en hoe kunnen we die verminderen?

Mijn vragen aan het college:

1. Waarom blijft u wegkijken van de factor met de grootste invloed op het milieu?

2. Waarom stimuleert u niet, zoals Parijs, Gent en enkele andere steden een vleesvrije dag per week?

3. Waarom sluit u zich niet aan bij het officiële overheidsstandpunt, dat wil “bevorderen dat mensen kiezen voor duurzaam vlees of vleesvervangers.”

Daarom dienen wij een motie in, samen met GroenLinks, Leefbaar Leiden en de SP met het verzoek om, in aanvulling op de 6 thema’s, een voedselvisie te ontwikkelen met de volgende thema’s:

• stadslandbouw en duurzame voedselproductie in de stad,
• relatie tussen de stad en agrarische ommelanden,
• voedselbewustzijn van burgers, ondernemers en de gemeentelijk zelf (tegengaan verspilling, aandacht voor gezonde voeding, transitie naar een meer plantaardige voeding)

Ik dank u voor uw aandacht.