Motie: Peuken: klein afval, grote impact

De Raad van de gemeente Leiden, bijeen in de vergadering van 28 november 2024,

Constaterende dat:

- Peukenafval een van de meest voorkomende vormen van zwerfafval is;

- Sigarettenfilters microplastics bevatten en giftige stoffen zoals arseen, lood en nicotine, die schadelijk zijn voor waterkwaliteit, bodem en biodiversiteit;

- Van de totale kosten van zwerfafval € 303 mln. voor rekening van gemeenten komt;

- Steden zoals Amsterdam en Utrecht succes hebben geboekt met gecombineerde maatregelen, zoals bewustwordingscampagnes en het strategisch plaatsen van asbaktegels en peukenzuilen;

- Tabaksproducenten verplicht zijn financieel bij te dragen aan het verminderen van zwerfafval, en die gelden sinds 2024 via de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) jaarlijks bij gemeenten beschikbaar komen voor opruimkosten van onder andere sigarettenfilters;

Overwegende dat:

- De Grondstoffennota 2024-2027 een uitgelezen kans biedt om het probleem van peukenvervuiling structureel aan te pakken door preventie, infrastructuur en bewustwording centraal te stellen;

- Het aanpakken van peukenafval een bijdrage levert aan de vermindering van zwerfafval;

- Preventieve maatregelen kosteneffectiever zijn dan alleen opruimen, en Leiden hiermee kosten kan besparen;

- Het stimuleren van samenwerking met horeca, onderwijsinstellingen en bedrijven tot een grotere impact kan leiden;

- Succesvolle initiatieven, zoals de campagne Bin Your Butt van de Universiteit Leiden en Ballot Bin, hebben bewezen effectief te zijn in het verminderen van peukenafval door gedragsverandering en bewustwording te stimuleren;

- De financiële bijdrage vanuit de UPV de gemeente extra middelen biedt om structurele maatregelen te treffen tegen peukenvervuiling;

Verzoekt het college om:

- In de Grondstoffennota 2024-2027 expliciete aandacht te besteden aan het probleem van peukenafval en passende maatregelen te formuleren, zoals bijvoorbeeld:

- Het uitbreiden van voorzieningen zoals asbaktegels, peukenzuilen en afvalbakken met geïntegreerde peukenopvang in gebieden met veel rokers;

- Het ondersteunen van campagnes gericht op bewustwording van de impact van peukenafval en het bevorderen van gedragsverandering bij rokers;

- Het actief betrekken van horecaondernemers, onderwijsinstellingen en andere stakeholders bij de aanpak van peukenafval.

Laura Delver (Partij voor de Dieren)
Elianne Wijnands (SVL)