Bijdrage Program­ma­be­groting 2018-2021

Bijdrage Programmabegroting 2018-2021

In de Algemene Beschouwingen heb ik al gezegd dat onze partij heel anders aankijkt over waar het met Leiden naar toe moet. Dat vinden wij dus ook de programmabegroting 2018-2021.

Het begint al met het streven naar een “karaktervolle groei. Wat moeten we daaronder verstaan?” Als je verder leest, gaat het vooral over economische groei.

• gunstig vestigingsklimaat
• werven van bedrijven
• aantrekken van toeristen

Waar moeten al die mensen werken, wonen, recreëren? Verdichting gaat ten kost van de groene ruimte, die we juist weer nodig hebben voor welzijn.

Voorzitter, de Partij voor de Dieren is het groeidenken ontgroeid. We hebben een principieel ander uitgangspunt en geloven eerder in een groei van welzijn dan van welvaart. We willen niet inzetten op het Bruto Nationaal Product maar Bruto Nationaal Geluk.

Groei is het probleem en niet de oplossing. Onze consumptie van met name dierlijke eiwitten put de aarde uit. De zeeën worden leeggevist, het regenwoud wordt gekapt voor veevoer en Nederland is de mestvaalt van de wereld.

Consumptie van vlees, vis en zuivel leidt tot enorme milieuschade, een grote CO2-uitstoot (meer dan al het gemotoriseerde verkeer bij elkaar) en is ook slecht voor de gezondheid. Er is een verband tussen vleesconsumptie en hart- en vaatziekten. In vette vis zitten zoveel zware metalen dat die vissen eigenlijk bij het chemisch afval moeten. Ook kaas en melk zijn slecht voor de gezondheid en leiden mogelijk tot botontkalking. Dat werd ook bevestigd door de directeur van de GGD in de commissie.

De meeste wetenschappers en steeds meer politici, van links tot rechts, roepen daarom op tot een drastische vermindering van de consumptie van dierlijke eiwitten. Tot Leiden is dat geluid nog niet doorgedrongen. Bij alle door de gemeente georganiseerde bijeenkomsten worden voornamelijk vlees- of visgerechten geserveerd. Bij de Ondernemersborrel, bij bijeenkomsten met organisatie van het sociaal domein, misschien ook straks bij het buffet. Voor vegetariërs, laat staan voor veganisten is er gewoon veel te weinig keus.

‘Standaard' wordt er overal en altijd vlees en kaas geserveerd met een klein percentage vegetarische gerechten. Dat zit blijkbaar in ons systeem, vanuit een gevoel van gastvrijheid uit tijden dat vlees duur was en je dus je gasten het beste moest voorzetten. Het gevolg is dat er voor vegetariërs nauwelijks keuze is. Voorbeeld: de broodjes kaas zijn altijd het eerste op, want carnivoren eten ook weleens een broodje kaas, maar nooit andersom.

Ik zou dat systeem willen omdraaien en dien daarom een motie in die het college oproept om voortaan bij alle gemeentelijke evenementen standaard vegetarische of veganistische gerechten te serveren. Behalve dan voor die gasten die tevoren aangeven dat ze graag vlees of vis eten. Net zoals ze kunnen aangeven of of ze glutenvrij, zoutloos, halal of wat dan ook willen eten.

Het is niet eens een idee van mijzelf, maar van D66. Meestal neemt D66 voorstellen van de Partij voor de Dieren over die ze eerder hadden verworpen, laat ik nu eens een idee van D66 inbrengen,

En wel van Henriette Prast, hoogleraar in Tilburg en Eerste-Kamerlid.

Die zei in een NRC-artikel in 2009 later herhaald op Lowlands al dat vleesloos de norm moest worden. “Ben je carnivoor, geef het door.”. Ik citeer:

“Onlangs zat ik in Den Haag aan bij een diner. Er was mij gevraagd om eventuele dieetwensen door te geven. Dat had ik, geïnspireerd door het rapport van het Planbureau, gedaan en mijn wens werd vervuld: vegetarisch. Ik moest mijn keus natuurlijk wel uitleggen aan de andere gasten: ben je vegetariër?! Die anderen hoefden vanzelfsprekend niet uit te leggen waarom zij vlees aten. Dat is nu eenmaal de sociale norm. Wil je daarvan afwijken, dan moet je dat doorgeven en uitleggen. Dat brengt psychologische kosten met zich mee. Sociaal-psychologen en gedragseconomen weten dan ook dat mensen zich sterk laten leiden door de standaard: wat je kiest als je niet kiest, oftewel wie zwijgt stemt toe. Uit luiheid, uit angst om af te wijken, en omdat de standaard wordt gezien als de norm. Dat psychologische effect, in jargon 'default effect' genoemd, zou wel eens de uitweg uit de milieu- impasse kunnen worden.

Wie geen wensen heeft doorgegeven, krijgt dus een maaltijd zonder vlees. 'Is er iemand carnivoor?' in plaats van 'Zijn er ook vegetariërs?' Zonder beperking van keuzevrijheid, zonder geldverslindende voorlichtingscampagnes, zonder vleestaks toch een gedragsverandering. Iedereen houdt dus de vrijheid om vlees te eten, alleen moet je het even melden: Carnivoor? Geef het door. Simpel, goedkoop en niet betuttelend.

Als Leiden dit omarmt, wordt het landelijk nieuws en misschien wel wereldnieuws. We zouden namelijk de eerste stad zijn met een standaard vegetarisch dieet! Sky-high op de ladder van duurzaamheid? Leiden begon in 2010 met de palingmotie (geen bedreigde diersoorten meer op het menu) en pakt nu door.

Het tweede verzoek in de motie is gericht op de scholen. De vraag is of de wethouder zijn invloed kan en wil aanwenden om ook de schoolkantines een overwegend vegetarische kaart te hanteren.

Een tweede motie gaat over stalbranden. 2017 was een rampjaar voor dieren. Deze zomer stond er elke week wel een varkens- of kippenschuur in de brand, met afgrijselijk dierenleed tot gevolg. Dat moet stoppen, hoe dan ook.

Hat is een lastige motie, want Leiden heeft maar 1 boer. Die overigens geen sprinklerinstallatie heeft.

Maar Leiden zit wel in het bestuur van de Omgevingsdienst West-Holland, en de Omgevingsdienst controleert, samen met de Brandweer, de brandveiligheid van stallen. Maar daar moeten ze wel opdracht voor krijgen, van de deelnemende gemeenten, waaronder dus Leiden. De motie vraagt dus om het college te verzoeken, dit met de Omgevingsdienst te gaan verkennen voor de hele regio. Het is de enige mogelijkheid om onze invloed aan te wenden om die vreselijke stalbranden te voorkomen.

Ik dank u voor uw aandacht.