Motie: Rivier­kreeft

De Raad van de gemeente Leiden, bijeen in de vergadering van 11 november 2021,

Constaterende dat

· In gezonde natuur met een rijk onderwater leven de populatie Amerikaanse rivierkreeft voldoende gereguleerd wordt door natuurlijke processen (denk aan predatie door natuurlijke vijanden);

· Rivierkreeften vooral goed gedijen op plaatsen die door de mensenhand uit balans is geraakt;

· Uit onderzoek blijkt dat“Visserij (bijv. via beroepsvisserij of muskusrattenbestrijding) is één van de meest genoemde vormen van beheersing. Het succes van de methode valt of staat bij de intensiteit en continuïteit, maar lijkt in Nederland op landschapsschaal op zichzelf niet afdoende als middel om rivierkreeften naar een wenselijk niveau te verlagen”;

· Het wegvangen van rivierkreeft negatieve gevolgen kan hebben, namelijk:

o Schade aan de biodiversiteit (in verband met het risico op bijvangst);

o Het vergroten van de populatie rivierkreeften doordat de volwassen dieren (die normaal gesproken de jongere dieren opeten) verdwijnen;

o Kans op verspreiding van rivierkreeft bij transport van gevangen dieren;

· Onderzoek tevens laat zien dat het vergroten van veerkracht en robuustheid van ecosystemen waarschijnlijk wel een zeer hoge kans van slagen heeft;

Overwegende dat

· Er op dit moment net een onderzoek gestart is waarbij gekeken wordt naar de effecten van het wegvangen van rivierkreeften in de praktijk;

· Overheden op allerlei niveaus (landelijk, provincie, waterschappen) samenwerken aan het vergroten van kennis om de populatie rivierkreeften te beheersen;

· Het, gezien bovengenoemde 2 punten, uiterst voorbarig is om op de conclusies vooruit te lopen door gemeentelijke vangstvergunningen af te gaan geven;

· Het wegvangen van Amerikaanse rivierkreeft de oorzaak achter het probleem (een verstoord ecosysteem) niet oplost;

· Professioneel vangen van invasieve soorten meestal ‘dweilen met de kraan open’ is;

· Het Hoogheemraadschap Rijnland inmiddels al heeft aangegeven open te staan voor een gesprek met de gemeente Leiden om gezamenlijk verbetermogelijkheden te verkennen9;

Verzoekt het college om

· In te gaan op het aanbod van het Hoogheemraadschap Rijnland om in een gesprek de verbetermogelijkheden voor de water- en oeverkwaliteit in Leidse wateren te verkennen;

· De raad, bij voorkeur in de vorm van een expertmeeting of informele sessie, te informeren over de gezamenlijke aanpak van Amerikaanse rivierkreeft in de Leidse wateren.

Martine van Schaik – Partij voor de Dieren

Toelichting
Amerikaanse rivierkreeften komen steeds meer voor in de Leidse wateren. Dit is niet uniek voor Leiden, maar deze trend is in het hele land zichtbaar. Door de landelijke overheid, waterschappen, provincies en gemeenten wordt samengewerkt aan het vergroten van de kennis over hoe de populatie rivierkreeften het best beheerd kan worden.

Hoewel het wegvangen van rivierkreeften intuïtief misschien logisch lijkt, is het niet aangetoond dat deze aanpak ook daadwerkelijk werkt. Zo vraag Stichting Toegevast Onderzoek Waterbeheer (STOWA)10 zich af: Zijn uitheemse rivierkreeften wel te beheersen middels visserij in Nederlandse wateren? STOWA benoemt deze vraag als kennisleemte.

Daarnaast kan het wegvangen van rivierkreeften er zelfs voor zorgen dat de populatie rivierkreeften groter wordt! Het kabinet schrijft daarover, in antwoord op door de VVD gestelde Kamervragen: “Een verkeerde opzet van de bevissing kan de groei en omvang van een kreeftenpopulatie zelfs (tijdelijk) stimuleren doordat selectief grote (dominante) kreeften worden weggevangen...». Een geschikte aanpak van de uitheemse rivierkreeften is dus nog niet voor handen. Wel lopen er verschillende onderzoeken naar de impact van rivierkreeften en hun mogelijke bestrijding/beheersing, met als doel om tot een werkbaar handelingsperspectief te komen”11.

Omdat er nog veel onduidelijk is over de effectiviteit van het wegvangen van rivierkreeften, en gezien de lopende onderzoeken (onder andere van het Hoogheemraadschap Delfland), is het uiterst voorbarig als de gemeente Leiden concludeert dat het wegvangen van rivierkreeft ingezet moet worden als middel voor het beheersen van de populatie rivierkreeft in Leidse wateren. Daarom stelt deze motie voor om aan te sluiten bij onderzoeken die momenteel lopen en in samenwerking met andere overheden (denk aan waterschappen en provincie) te komen tot een gecoördineerde aanpak.