Aantasting broed­ge­le­genheid bosuil

Indiendatum: mrt. 2011
Antwoorddatum: 26 apr. 2011

In de week van 7 tot 11 maart is in het Bos van Bosman te Leiden een populier nabij het tennisveld door een hoogwerker “gekandelaberd” en de ernaast gelegen populier “opgeknapt”.

Deze laatste boom heeft een holle stam en is geheel met klimop (Hedera) begroeid. Daardoor is deze sinds enkele jaren de broedboom van een paartje bosuilen. In 2009 en 2010 jaar brachten deze 2, resp. 3 jongen groot. Ook dit jaar vertoonde het mannetje bosuil weer broedgedrag. Eind februari en begin maart werd de territoriumroep van het mannetje bosuil weer gehoord. Uilen broeden vroeg, soms al eind januari, begin februari. In maart kunnen ze zelfs al jongen hebben.
De broedboom bestond uit 2 stammen, een levende en een dode. De levende is omgezaagd. De dode is met klimop begroeid. De strengen van de klimop zijn echter doorgezaagd. Klimop is een ecologisch belangrijke plantensoort met een enorm rijk insectenleven. Bovendien biedt klimop broed- en schuilplaatsen voor veel dieren, vooral zangvogels. In de winter eten lijsterachtigen de bessen.
Met name bosuilen vinden er een perfecte schuilplaats.

1. Wat is de reden dat de bomen in het Bos van Bosman werden opgeknapt?

Het Bos van Bosman is in eigendom en beheer bij de gemeente Leiden. In opdracht van de afdeling Vastgoed en Grondzaken (VAG) heeft de afdeling Stedelijk Beheer twee onderhoudsbestekken gemaakt. Het betreft hier het regulier onderhoud aan het groen en het onderhoud aan de bomen. Voor wat betreft het onderhoud aan de bomen is geconstateerd dat er een onderhoudsachterstand was. In 2010 is er door de Bomenwacht onderzocht wat de feitelijke toestand van de bomen was. Veel bomen bleken een risico te vormen voor de omgeving en voor deze bomen werden gerichte maatregelen geadviseerd. Deze maatregelen varieerden van kap tot snoei.

Tijdens de werkzaamheden zijn nog twee aanvullende bomen gevonden met verhoogde gevaarzetting. Voor één boom is besloten de boom direct te kappen vanwege het grote risico tot omvallen. Achter de boom bevond zich een parkeerterrein. Bij deze boom was sprake van noodkap en hier is achteraf een vergunning voor aangevraagd.

Tevens stond er nog een dode boom. Deze boom was begroeid met klimop en vormde ook een risico. Besloten is om uit deze boom de top te zagen en de stam te laten staan zodat dit een zogenaamde spechtenboom zou worden. Tijdens deze werkzaamheden is de klimop doorgesneden om zo het gewicht op de stam te reduceren.

2. Was het de gemeente bekend dat de “klimopboom” werd gebruikt als broedboom voor bosuilen?

Het was de gemeente niet bekend dat deze klimopboom werd gebruikt als broedboom voor bosuilen. Binnen de gemeente Leiden wordt gewerkt met de gedragscode voor ruimtelijke ontwikkelingen. Deze gedragscode schrijft voor hoe te handelen bij bepaalde activiteiten en welke perioden daar het meest geschikt of minst schadelijk voor zijn.

Daarnaast hebben we in gemeente Leiden een bomenverordening die stelt dat er in het broedseizoen geen bomen gekapt mogen worden. Volgens de gedragscode wordt voor het kappen van bomen de periode van de tweede helft van december tot half maart afgeraden i.v.m. de mogelijke aanwezigheid van winterrustplaatsen van vogels. De werkzaamheden zijn echter toch begin februari jongstleden uitgevoerd. De gemeente Leiden heeft hier bewust een risico gelopen door mogelijk in strijd met de Flora- en Faunawet te handelen. De werkzaamheden zijn echter toch in februari uitgevoerd om te voorkomen dat de werkzaamheden in het broedseizoen zouden vallen.

Het was binnen de gemeente wel bekend dat er in het Bos van Bosman (of directe omgeving) bosuilen leven. Zowel tijdens de inventarisatie als tijdens de werkzaamheden door de aannemer zijn geen bosuilen aangetroffen.
We betreuren het feit dat broedplaatsen van deze beschermde vogelsoort zijn aangetast, maar we zien niet in hoe wij in dit geval beter hadden kunnen handelen.

3. Zo ja, waarom hebben de onderhoudswerkzaamheden dan juist plaatsgevonden in deze (broed)periode?

Zie antwoord op vraag 2. Bovendien zijn in de directe omgeving van de gekapte bomen voldoende voor bosuilen geschikte bomen overgebleven die als broedboom kunnen fungeren.

4. Waarom is de klimop juist bij de dode boom doorgezaagd?

Zie antwoord vraag 1, laatste alinea.

5. De buurt (Vogelwijk) is zeer betrokken bij het groen in hun wijk en houdt ook elk jaar een ‘opruimdag’ in het Bos van Bosman. Op welke wijze zijn de wijkbewoners geïnformeerd over de onderhoudsplannen?

De bewoners zijn niet geïnformeerd omdat het hier noodzakelijke werkzaamheden betreft die niet voor inspraak openstaan. De werkgroep Nieuweroord, betrokken bij de herontwikkeling van het plangebied, is op de hoogte gebracht van het bomenonderzoek, waarbij ook gecommuniceerd is dat er direct onderhoud gepleegd dient te worden i.v.m. de onderhoudsachterstand.

6. Wat is het onderhoudsplan van de gemeente bij dit soort kleine boselementen?

Zie antwoord vraag 1.

7. Hoe worden in het algemeen inwoners betrokken bij veranderingen in de groenvoorzieningen in hun wijk?

Bij grootschalige veranderingen (omvormingen en renovaties) worden bewoners op de hoogte gebracht door middel van een brief waarin uitgelegd staat wat er waar staat te gebeuren. In deze brief staat een telefoonnummer vermeld dat men kan bellen wanneer men behoefte heeft aan meer informatie.

Kapvergunningen worden gepubliceerd in de Stadskrant / Leids Nieuwsblad. Bewoners kunnen indien zij als belanghebbende worden gezien bezwaar maken tegen een (voorgenomen) besluit. Reguliere onderhoudswerkzaamheden (zoals onderhoud aan bomen, plantsoenen en gazon ) worden niet gemeld.

De werkzaamheden in het Bos van Bosman mogen niet als verandering gekenmerkt worden maar vallen onder bestendig beheer. Om die reden worden omwonenden niet betrokken bij de werkzaamheden.

8. Welke instructies krijgen loonbedrijven bij het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden en hoe is het toezicht hierop?

In de regel worden aannemers gewezen op de algemeen geldende zorgplicht in het kader van de Flora- en Faunawet. Daarnaast zijn de aannemers bij de reguliere onderhoudsbestekken gewezen op de Leidse gedragscode en is hen medegedeeld dat zij zich hieraan moeten houden. Hier wordt niet specifiek op gehandhaafd (als gemeente zijn wij ook geen bevoegd gezag voor wat betreft de handhaving Flora- en Faunawet), maar wanneer zich problemen voordoen zullen er met de aannemer nadere afspraken gemaakt worden.