Boomvalk Bio Science Park

Indiendatum: mrt. 2015
Antwoorddatum: 17 mrt. 2015

Op dinsdag 24 februari 2015 (dus helaas na de bespreking van RV.14.0143 Bestemmingsplan OBSP (Ontsluiting Bio Science Park) in de commissie Stedelijke Ontwikkeling van 5 februari 2015) kwam ons ter ore dat aan de Ehrenfestweg op het Bio Science Park (hierna: BSP) in 2014 een boomvalk met succes heeft gebroed.

Ter plaatse is inderdaad een nest van een boomvalkpaar aangetroffen in één van de populieren die gekapt zou worden. Op dat moment waren er al uitgebreide kapwerkzaamheden in de omgeving aan de gang. De Bomenbond heeft vervolgens een handhavingsverzoek gedaan bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, om te voorkomen dat de functionaliteit van het nest, door de kapwerkzaamheden, verloren gaat. Dit leidde op vrijdag 27 februari 2015, tot het stilleggen van de kap van de populieren aan de Ehrenfestweg.

Even verderop op het terrein (bij de voormalige boomgaard, naast de oprit naar de A44), richting Amsterdam broedt overigens ook de buizerd. Een nest van een boomvalkpaar is jaarrond beschermd totdat het door het boomvalkenpaar voor altijd is verlaten. Niet alleen de boom met het nest mag niet gekapt worden, ook de bomen erom heen niet voor zover die nodig zijn om de functionaliteit van het nest te behouden. De boomvalk is, met in 2010 ca. 750-1000 broedparen, een vrij schaarse broedvogel in Nederland. De trend is echter dalend.[1]

1. Deelt het college, dat de biodiversiteit zo hoog in het vaandel heeft staan, de mening van de Partij voor de Dieren dat Leiden trots mag zijn op het broeden van de boomvalk op Leids grondgebied?

Het college vindt biodiversiteit van belang voor de stad Leiden.

2. Wij hebben, in bijlage 142040BB141218[2] van de kapvergunning kennis genomen van de inhoud van 3 ecologische onderzoeken, uit 2011, 2012 en 2013. Het voorkomen van boomvalken is onderzocht in juli 2012, volgens het rapport “Nader onderzoek Flora- en Faunawet”, uitgevoerd door AGEL adviseurs in 2012. Op grond hiervan werd de kapvergunning verleend. Heeft dit onderzoek niet te veel te vroeg plaatsgevonden voor kapwerkzaamheden waar pas in 2015 mee is gestart? Voor de aanvang van de kapwerkzaamheden in 2015?

Ecologische rapportages zijn ongeveer 3 jaar houdbaar. Uit de meest actuele rapportage van december 2013 (Bureau Stadsnatuur Rotterdam) kan worden opgemaakt dat een boomvalk niet in het gebied is aangetroffen. Overigens laat het bestaan van ecologische rapportages onverlet dat er op grond van de Flora- en faunawet een zorgplicht en een meldingsplicht bestaat bij de uitvoering van werkzaamheden, zoals het kappen van bomen.

3. In 2014 is de boomvalk als broedvogel gemeld op www.waarneming.nl. De gemeente stimuleert burgers om (aanvullende) natuurwaarnemingen te melden op deze site, in aanvulling op haar eigen site www.natuurinleiden.nl, waar systematische tellingen worden opgeslagen om zodoende trends in de flora en fauna te ontdekken. Hoe kan het dat de gemeente niet op de hoogte was van het broedgeval, aangezien de boomvalk meermalen is gemeld op waarneming.nl?

De gemeente is door de Universiteit Leiden op basis van een waarneming van Bureau Stadsnatuur in augustus 2014 op de hoogte gesteld van een mogelijk nest van een boomvalk in het gebied Einsteinweg/kop Ehrenfestweg. De exacte locatie van het nest was niet bekend en kon destijds - gelet op het jaargetijde - niet worden vastgesteld. De aanvrager van de kapvergunning (Heijmans) is van de waarneming op de hoogte gesteld. Of in 2015 wederom gebruik wordt gemaakt van het nest is nog onbekend. De boomvalk komt rond april-mei naar Nederland. Boomvalken bouwen zelf geen nesten, en wisselen ook vaak van nest. Ze maken gebruik van lege nesten van bijvoorbeeld een kraai. Onduidelijk is waar de boomvalk in 2013 heeft gebroed.

4. In juli 2012 werden tijdens 3 telrondes geen nesten van boomvalken aangetroffen. Het voorkomen van de buizerd werd echter niet onderzocht. Waarom werd niet onderzocht welke andere (beschermde) vogels in het plangebied aanwezig waren?

De structuur van het onderzochte gebied leent zich niet als broedlocatie voor een Buizerd. Voor wat betreft de reikwijdte van de rapportages is uitgegaan van de deskundigheid van het betreffende onderzoeksbureau.

5. Verder viel ons op dat de noordelijke helft van de Ehrenfestweg (waar nu het boomvalknest is aangetroffen) niet in het plangebied valt. Is deze locatie wel onderzocht?

Ja, dit gebied maakt onderdeel uit van het rapport van Bureau Stadsnatuur (FFW-onderzoek universitair sportcomplex Leiden, december 2013).

6. Is toen de kapvergunning werd uitgebreid naar de noordelijke helft van de Ehrenfestweg (waar nu het nest van de boomvalk is aangetroffen) ook deze locatie onderworpen aan een ecologisch onderzoek?

Zie beantwoording vorige vraag. De rapportage is onderdeel van de kapaanvraag. In de verleende kapvergunning is vervolgens in de voorwaarden gewezen op de zorgplicht en meldingsplicht op grond van de Flora- en faunawet.

7. Bij ons weten voert het bureau Stadsnatuur uit Rotterdam in opdracht van de gemeente geregeld ecologische onderzoeken en systematisch tellingen uit. In een e-mail van 3 december 2014 heeft een van de waarnemers zijn waarnemingen van (broedende) boomvalken doorgegeven aan het bureau Stadsnatuur. Is deze informatie uit 2014 ook bij de gemeente terecht gekomen?

• Zo ja, wat is met deze informatie gedaan?
• Zo nee, hoe kan de gemeente zorgen voor een zo compleet mogelijk overzicht van beschermde planten en dieren?

Bureau Stadsnatuur levert sinds 2004 periodiek flora en fauna-inventarisaties aan de gemeente (Natuurmeetnet). Bij de stadsecoloog zijn uit 2014 drie meldingen bekend van boomvalken, waarbij overigens geen melding is van een (locatie van) broedende boomvalk. De periodieke rapportages van Bureau Stadsnatuur worden aangevuld met eigen waarnemingen van de stadsecoloog, betrouwbare particuliere waarnemingen en informatie uit quick scans die in het kader van diverse projecten in de stad worden uitgevoerd. Deze informatie levert een goed beeld van de flora en fauna in Leiden. De exacte locatie van een nest dat naar alle waarschijnlijkheid in 2014 is gebruikt door een Boomvalk is eind februari 2015 gemeld door een werknemer op het Bio Science Park.

8. In de zomer bestaat het hoofdvoedsel van boomvalken uit libellen, waarvan de larven zich ontwikkelen in wateren. Voor planten en dieren is het van levensbelang dat er voldoende goede groene en blauwe verbindingsroutes zijn met andere leefgebieden in en om de stad. Worden er ook sloten gedempt? Zo ja, welke watercompensatiemaatregelen worden er getroffen?

De watergang aan de noordzijde van de Plesmanlaan is reeds begin 2014 gedempt. In afwachting van nader overleg met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland over een stappenplan ten behoeve van een eventuele ontheffing voor de boomvalk wordt de watergang langs de Ehrenfestweg niet gedempt. Wel is in de uitvoeringsplanning van Heijmans op korte termijn (vanaf week 12) voorzien in het op vier plaatsen gedeeltelijke dempen van watergangen elders in het projectgebied.

De demping is noodzakelijk voor de voorbelasting van de grond. Het is naar het oordeel van de stadsecoloog niet aannemelijk dat deze werkzaamheden een nadelig effect heeft op het leefgebied van de boomvalk. Het gaat om het dempen van onderstaande delen van watergangen.

Ten aanzien van watercompensatie wordt opgemerkt dat de komende maand wordt gestart met het realiseren van tijdelijke watercompensatie in Nieuw Rhijngeest. Hier wordt 3.000m2 water gerealiseerd. De watercompensatie voor de langere termijn wordt op dit moment nader uitgewerkt.

9. Hoe gaat de gemeente zorgen voor een biotoop op het BSP dat geschikt blijft voor boomvalken en andere dieren? Welke verbindingszones zijn er binnen het BSP en vanuit het BSP naar bijvoorbeeld het Singelpark en naar de landgoederen om Leiden?

In het project OBSP en het Masterplan LBSP is nadrukkelijk aandacht voor een nieuwe groenstructuur. Zoals hierboven aangegeven wordt ten aanzien van de nestboom van de boomvalk op dit moment een stappenplan opgesteld in overleg met de Rijksdienst. Hieruit moet volgen of een ontheffing dient te worden verkregen en welke eisen daaraan worden gesteld. Of de boomvalk in het projectgebied OBSP terug komt is nog onzeker. Wellicht wordt door de boomvalk gebruik gemaakt van ander geschikt biotoop in een aangrenzend gebied.

[1] www.sovon.nl/nl/soort/3100
[2] http://gemeente.leiden.nl/nc/publicaties/vergunningen/bvdetail/346476/bvjaar/2014/bvmaand/12