Schrif­te­lijke vragen dooi­korrels

Indiendatum: jan. 2015
Antwoorddatum: 3 mrt. 2015

Voor de verkeersveiligheid is het bestrooien van gladde wegen cruciaal. Dit neemt niet weg dat er nadelen kleven aan het gebruik van strooizout. De gemeente Leiden maakt gebruik van strooizout en deelt dat ook uit aan haar inwoners. Overmatig gebruik van strooizout is schadelijk voor flora en fauna. Het tast (ook volgens de gemeente Rotterdam[1]) de wortels van bomen en struiken aan en leidt tot milieuverontreiniging (verzilting van de bodem, lucht en water en de inloop van bijtend zout is schadelijk voor gebouwen). Daarnaast is strooizout slecht voor dieren. Bij honden en katten kan het voor ontstoken zoolkussens zorgen; zaadetende vogels, waaronder de huismus, eten strooizout, lopen daardoor een zoutvergiftiging op[2], raken er versuft van en reageren niet meer adequaat op omgevingsfactoren zoals het verkeer. Ten slotte is strooizout ook nog eens schadelijk voor allerlei materialen (zoals steen, beton en glas), waardoor de kosten voor onderhoud van civiele kunstwerken en voertuigen toenemen.

Gelukkig zijn er diverse gedegen milieu- en diervriendelijke alternatieven voor strooizout voorhanden, waaronder dooikorrels en strooilava. Dooikorrels bestaan grotendeels uit calciumchloride en zijn derhalve stukken minder belastend voor flora, fauna en de leefomgeving dan strooizout. Dooikorrels werken verder tot vijf keer sneller dan conventioneel strooizout en blijven ook langer effectief (tot wel >48 uur), en tot ver beneden het vriespunt (tot wel -40°C). Zout daarentegen werkt tot -7°C) en korter.

Zijn alternatieven duurder? Laat u zich geen zout in de ogen strooien: door de hoge gebruiksefficiëntie, de aantoonbare voordelen voor flora en fauna en de minimale schade aan civiele kunstwerken en voertuigen zijn dooikorrels juist goedkoper dan strooizout.

Naar aanleiding van het bovenstaande stelt de Partij voor de Dieren het college de volgende vragen:

1. Welk type strooizout gebruikt de gemeente? Indien dit natriumchloride betreft, is het college bekend met de nadelige effecten van strooizout en voorts: is het college bereid en in staat hier iets aan te doen?

De gemeente gebruikt Steenzout (Natriumchloride). Het college is bekend met de effecten van het gebruik van strooizout.

2. Is het college bekend met alternatieven voor strooizout zoals dooikorrels en strooilava en onderschrijft het college de voordelen van deze alternatieven?

Het college is bekend met de genoemde alternatieven dooikorrels en strooilava en de
voordelen die in de literatuur aan deze middelen worden toegekend voor wat betreft het effect op het milieu. Aan de toepassing van dooikorrels of strooizout kleven echter ook nadelen, deze zijn vooral operationeel van aard.

Strooilava
Het gebruik van strooilava bij de gladheidbestrijding is voor het college geen optie. Strooilava bestaat uit een korrelig materiaal dat niet oplost. Strooilava blijft na de dooi op straat achter. Dit werkt enerzijds vervuilend waardoor extra veegkosten gemaakt moeten worden. Anderzijds stromen deze korrels deels met dooi- en regenwater af door het riool, waar zij door de schurende werking tot verhoogde slijtage leiden in de rioolbuizen.

Dooikorrels
Het hoofdbestanddeel hiervan is Calciumchloride, ook bekend als CaCl2. Het is het calciumzout van zoutzuur. Het lost erg goed op in water en is sterk hygroscopisch. Veiligheidsinformatiebladen van CaCl2 tonen aan dat de korrels irriterend voor huid, ogen en luchtwegen kunnen zijn. Omdat het sterk hygroscopisch is, ontstaat bij de reactie met water veel warmte. Korrels die onverhoopt door dieren ingeslikt worden kunnen daarmee ook schadelijk voor dieren zijn. De toepassing van dooikorrels (CaCl2 in droge vorm) in grote hoeveelheden zoals door een gemeente, vergt echter ook behoorlijke praktische bezwaren. Voor de toepassing van dooikorrels als dooimiddel door gemeenten moeten medewerkers de benodigde veiligheids- en voorzorgsmaatregelen en Persoonlijke Bescherming Maatregelen toepassen (handschoenen, beschermende kleding en gelaatsbescherming). Dit is in mindere mate van toepassing bij het gebruik van wegenzout (NaCl).

Door de sterke hygroscopische werking, is speciale behandeling van het dooimiddel geboden. In een open strooibakhopper vervloeit claciumchloride na enkele dagen. Als de korrels in een strooier blijven staan, zullen deze samenklonteren en wordt hiermee het correct strooien van een juiste dosering en breedte niet meer haalbaar. Het zout lost op in het vocht dat aan de lucht wordt onttrokken. Dooikorrels moeten daarom luchtdicht worden bewaard. De opslagruimten van de gemeente Leiden zijn open, aanpassing vergt aanzienlijke investeringen. Ook de beschikbaarheid van deze producten (in grote hoeveelheden) is waarschijnlijk onvoldoende. Zeker met de minimale toepassing zoals op dit moment zoals die momenteel (bron Nido) in Nederland plaatsvindt.

Tot slot zijn dooikorrels aanzienlijk duurder dan steenzout. Ter illustratie: Steenzout kost circa € 59 per ton en dooikorrels circa € 275 per ton. In de zware winter van 2011 is ongeveer 1360 ton zout gestrooid. Wanneer de bestrijding met dooikorrels zou zijn uitgevoerd, zou dit een extra kostenpost van bijna € 300.000,- hebben betekend. Eventuele kortingen voor bulkinkoop zijn niet meegenomen.

3. Is de gemeente Leiden bereid op haar eigen website: http://gemeente.leiden.nl/loket/inhoud/product/gladheidbestrijding/ de nadelige effecten van strooizout op te nemen en de inwoners ook te wijzen op de beschikbare alternatieven voor strooizout zoals dooikorrels en strooilava? Zo nee, waarom niet?

Ja

4. Is het college bereid om in de volgende winterperiode een proef te starten met verschillende alternatieven naast strooizout, en een kosten-batenanalyse uit te voeren, waarbij in elk geval worden meegenomen de werking, de effecten op het milieu, de flora en fauna, en de schade aan gemeentelijke en particuliere eigendommen?

Nee, gezien de bij vraag 2 opgenomen argumenten is het college hiertoe niet bereid. Het college is desgewenst wel bereid de toepassing van CaCl2 als natte component in een natzoutstrooier (dit wordt veelvuldig toegepast in Nederland) te onderzoeken. Dit is een goed alternatief voor pekelwater, waarbij ook veel voordelen van CaCl2 worden benut, en hiermee wellicht de totaaldosering per m2 kan worden verlaagd. Daarnaast is het college bereid te onderzoeken of middels investeringen (dekking via een eventuele kredietaanvraag) in strooimateriaal, bijvoorbeeld gps gestuurd strooien, de hoeveelheid gestrooid zout per strooironde verlaagd kan worden.

5. Is het college bij een succesvolle proef bereid een voorstel te doen aan de Raad om structureel over te gaan op het gebruik van alternatieven?

Niet van toepassing

[1] www.rotterdam.nl/product:gladheidbestrijding_

[2] www.rijnmond.nl/nieuws/20-11-2013/strooizout-levensgevaarlijk-voor-vogels-en-natuur