Omge­maaide bijenor­chissen

Indiendatum: mei 2013
Antwoorddatum: 20 aug. 2013

Vragen van de Partij voor de Dieren en GroenLinks

Vorige week tijdens maaiwerkzaamheden aan de Einsteinlaan in de Leeuwenhoek, zijn alle bijenorchissen die daar nog in de knop stonden weggemaaid (op 1 of 2 na).

De bijenorchis is een zeldzame en beschermde plant. De locatie aan de Einsteinlaan is waarschijnlijk de enige vindplaats in Leiden. De bijenorchissen zijn niet gemeld op het stadsnatuurmeetnet (want daar is geen mogelijkheid om planten te registreren), maar wel op waarneming.nl. De plant is zo zeldzaam, dat het de status “verborgen” heeft gekregen.

Deze locatie moet echter bij de gemeente bekend zijn geweest, want bij eerdere werkzaamheden is omwille van de bijenorchis zorgvuldig met de vindplaats omgegaan. Gezien eerdere incidenten op het gebied van maaien en groenonderhoud, denk aan de omgehakte uilenboom, hebben wij de volgende vragen:

1. Hoe heeft het kunnen gebeuren dat de bijenorchissen zijn omgemaaid?

De bijenorchissen groeiden in één van de bermen die vorig jaar (2012) op verzoek van de bedrijven het Bio Sciencepark (beheergroep) is gemaaid als gazon. De maaifrequentie is daarmee verhoogd van 2 - 3 keer naar 26 keer per seizoen. Het is goed mogelijk dat er in de tot vorig jaar extensief beheerde berm bijenorchissen hebben gegroeid, welke nu bij het intensievere maaien omgemaaid zijn. Inmiddels zijn tussen de bedrijven van het Bio Sciencepark en de gemeente afspraken gemaakt over een gefaseerd maaibeleid – natuurlijke en cultuurlijke gebieden zijn in overleg vastgesteld.

2. Was het de gemeente, c.q. de afdeling verantwoordelijk voor maaibeheer, bekend dat deze op de Einsteinweg voorkomen?

Het was de gemeente niet bekend dat op deze locatie bijenorchissen groeiden. Het is mogelijk dat medewerkers van de gemeente bij eerdere werkzaamheden omwille van de bijenorchis zorgvuldig met deze vindplaats zijn omgegaan, maar dit is niet in het beheersysteem opgenomen.

3. Zo ja, was de uitvoerder van de maaiwerkzaamheden dan ook op de hoogte van deze zeldzame orchideeën? (En was er vervolgens sprake van een communicatiefout of van een onzorgvuldige uitvoering?)

De uitvoerder van de maaiwerkzaamheden was niet op de hoogte van de aanwezigheid van de bijenorchissen.

4. Zo niet, hoe zou in de toekomst de informatie over flora en fauna beter gedeeld kunnen worden binnen afdelingen van de gemeente?

Met het opleveren van het nieuwe Beheersysteem (BPS) zijn er mogelijkheden om bijzondere kenmerken bij te maaien bermen en oevers vast te leggen. Met het vastleggen van deze kenmerken, zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van beschermde flora en fauna, kan gerichter beheerd worden op doelsoorten.

5. Hoe zou vervolgens waardevolle informatie van betrokken en deskundige burgers over het voorkomen van zeldzame planten en dieren beter gebruikt kunnen bij beleid en uitvoering – en dan niet achteraf, als het leed al is geschied – maar vooraf?

Naar aanleiding van een e-mail van een betrokken bewoner (met ecologische kennis) uit de Vogelwijk over dit zelfde voorval, hebben de groenbeheerder en de teamleider IBOR van afdeling Stedelijk beheer een gesprek gehad met de melder.

De volgende afspraken zijn gemaakt;

• De melder ontvangt een aantal beheerplannen voor het onderhoud van bermen en oevers.
• De melder zoekt in zijn eigen kenniskring naar participanten die het leuk en zinvol vinden om met de gemeente mee te denken over ecologisch beheer.
• Samen met de gemeente en enkele betrokken Leidenaren wordt uit dit beheerplan een aantal locaties verder uitgewerkt om het ecologisch beheer te optimaliseren. De eerste afspraak hiervoor is eind augustus van dit jaar gepland. Bij deze bijeenkomst zal ook de stadsecoloog uitgenodigd worden.
• Als dit voor beide partijen een nuttige exercitie is zullen we het beheer plan op deze wijze herschrijven.

De mogelijkheid tot het vormen van een ecologische adviesgroep bestaande uit betrokken Leidenaren wordt onderzocht.