Onderzoek tuin­te­geltaks

Indiendatum: jul. 2017

Leiden, 20 juli 2017

Geachte college,

Door de klimaatverandering krijgt Nederland steeds meer te maken met korte, hevige regenbuien. Zeker in een versteende stad als Leiden is het dan noodzakelijk om maatregelen tegen wateroverlast te nemen, zoals op grote schaal gebeurt in de Kooi en op kleinere schaal via voorlichting en subsidie voor groene daken.

Leiden heeft er tot dusver voor gekozen burgers via voorlichting te verleiden om hun tuinen te onttegelen (operatie Steenbreek: tegel eruit, plant erin).

Andere gemeenten gaan hierin een stap verder. Inmiddels hebben ruin 40 gemeenten regels ingevoerd waarbij burgers verplicht worden maatregelen te namen om regenwater op te vangen. Vorige week[1] werd bekend dat 3 gemeentes een “tuintegeltaks” willen invoeren (Aalburg, Werkendam, Woudrichem – samen de toekomstige fusiegemeente Altena). Hierbij wordt de rioolheffing gekoppeld aan de hoeveelheid verhard oppervlakte van de tuin.

De Partij voor de Dieren vindt dit een interessante gedachte. Wie zijn tuin volledig verhardt, bezorgt zijn buren immers wateroverlast, en maakt meer gebruik van gemeentelijke voorzieningen. Dit geeft weer een grotere kans op riooloverstorten, met alle gevolgen voor het dierenleven in de sloot.

Naar aanleiding hiervan heeft de Partij voor de Dieren Leiden de volgende vragen:

1. Hoe succesvol is de operatie Steenbreek tot dusver? Hoeveel tuinen doen hieraan mee en/of hoeveel vierkante meter is er inmiddels onttegeld?
   

   Antwoord:

   De Operatie Steenbreek is succesvol. In 2016 en 2017 hebben we “Samen aan de Slag”- avonden georganiseerd, waar onder meer wensen van bewoners over het groen in hun eigen omgeving werden geïnventariseerd. Bewoners zijn ondersteund bij de realisatie van gevel- en buurttuinen, door het verwijderen van stenen en het leveren van aarde. Er zijn in 2016 en in 2017 tot eind augustus meer dan 264 geveltuinen aangelegd. Ook hebben we 73 groenborders aangelegd en zijn er 52 plantenbakken geplaatst. Daarnaast verschenen gedurende 2016 in de Stadskrant gedurende het hele jaar informatieve artikelen over het zelf vergroenen van tuinen.

   Terwijl in 2016 de aandacht met name ging naar bewoners die spontaan een geveltuin of een buurttuin wilden aanleggen, is in 2017 in het kader van Operatie Steenbreek een actie “Tegel eruit, plant erin” gestart met het duo “Tuinman en Tuinman”, ondersteund door de GaGoed-campagne. Deze actie was met name gericht op bewustwording. Hij liep van maart tot juni 2017. “Tuinman en Tuinman” vroegen aandacht voor de negatieve effecten van tegels in de tuin voor de wateropvang-capaciteit, de koelende werking van tuinen en voor de natuur. Zij wezen de mensen erop dat zij hierin zelf een verantwoordelijkheid hebben. Als mensen een tegel uit hun tuin inleverden, kregen ze daarvoor een gratis plant en toelichting over de bedoeling van de actie. Bij bewoners die meer dan tien tegels wilden inleveren of hun hele tuin wilden ont-tegelen, werden de tegels thuis opgehaald en gratis aarde en planten bezorgd. De actie is goed geslaagd.

   Er zijn in totaal 5000 tuintegels opgehaald en 26.500 klinkers.

   Er zijn 46 tuinen gedeeltelijk en 7 tuinen geheel onttegeld.

   Maar bovenal is er in de stad een groeiend bewustzijn gecreëerd voor het probleem. Dit zal naar verwachting ook gevolg hebben voor het gedrag van bewoners; voor veel mensen was het een echte eyeopener; ze wilden soms meteen aan de slag.

   In 2018 worden de inspanningen voortgezet en komt er ook een vervolg op de actie “Tuinman en Tuinman.

2. Is het college voornemens om ook andere maatregelen tegen wateroverlast te subsidiëren of verplicht te stellen, zoals het plaatsen van regentonnen?
   
   Antwoord:
   
   Het Leidse duurzaamheidsbeleid voert een positieve campagne, die erop is gericht om mensen te stimuleren in plaats van hen tot dingen te verplichten.
   Vanuit het Programma Duurzaamheid is onder andere een subsidie ingesteld voor groene daken waarvoor grote belangstelling bestaat.
   Daarnaast zullen er nog meer maatregelen voortkomen uit het “Sponge project”. Hierin werkt gemeente Leiden samen met tien andere gemeenten. Sponge is een internationaal samenwerkingsverband tussen Nederlandse, Britse en Vlaamse overheden. Samen wordt gewerkt aan maatregelen om de gevolgen van het veranderende klimaat beter op te vangen, vooral in dicht bewoonde gebieden.
   De naam Sponge – spons - is een vertaling van deze opgave: Hoe kunnen wij de waterbergende mogelijkheden in steden beter maken zodat de stad weer als een spons gaat werken?
   
   100% waterproof
   Binnen het Sponge-project werkt de gemeente Leiden nauw samen met het Hoogheemraadschap om in het Noorderkwartier, het Lakenplein en het Stationsgebied een optimaal innovatief en klimaatbestendig ingerichte, openbare ruimte te krijgen. Door minder stenen, meer doorlaatbare bestrating, meer berging in de ondergrond, meer geveltuinen, grotere boomspiegels en alternatieve groenere straatinrichting. Daarnaast worden ook bewoners betrokken. Zij worden gestimuleerd om hun eigen tuin aan te pakken, zodat er in de hele wijk minder verhard oppervlak ontstaat. De ambitie is om al het hemelwater op te vangen, te bergen en/of te infiltreren in de wijk zodat deze 100% waterproof wordt. Bedoeling is om deze ervaringen te benutten voor klimaatbeleid in de hele stad.
   
3. Wat vindt het college van het voornemen van de toekomstige gemeente Altena, om een tuintegeltaks in te voeren?
   
   Antwoord:
   
   Zoals bij vraag 2 al is genoemd, is bij de uitvoering van het Programma Duurzaamheid bewust gekozen voor een positieve toon om bewoners enthousiast te maken: de GOED- campagne.
   Een maatregel als tuintegeltaks past hier niet bij, omdat deze makkelijk negatieve gevoelens losmaakt en juist weerstand oproept tegen het doel van het gemeentelijk verduurzamingsbeleid.
   Bovendien zet het Programma Duurzaamheid voor het onderdeel klimaatbeleid een veel bredere opzet in via het bovengenoemde Sponge-project.
   
   Daarnaast zijn er een aantal bezwaren:

• Juridisch is de tuintegeltaks nog onvoldoende uitgekristalliseerd, ook niet in het genoemde voorbeeld van gemeente Altena.
• de perceptiekosten zijn naar verwachting onevenredig hoog ten opzichte van de te verwachten opbrengsten.
• de handhaving zal veel capaciteit vragen en lastig uitvoerbaar zijn
  
  Op basis van bovenstaande geeft ons college er de voorkeur aan op dit moment door te gaan met het verkennend onderzoek naar een breed scala van oplossingen binnen het Sponge-project en geen nader onderzoek in te stellen naar de tuintegeltaks.

Dick de Vos

Partij voor de Dieren

[1] https://www.volkskrant.nl/binnenland/brabantse-gemeente-wil-wateroverlast-tegengaan-met-tuintegeltaks~a4506930/