Noodkap bomen in Leiden

Indiendatum: jul. 2015
Antwoorddatum: 22 sep. 2015

De zomerstorm op 25 juli leiden tot veel overlast van afgewaaide takken en omgevallen bomen. In elk geval werden volgens ooggetuigen op de Rijn- en Schiekade 2 bomen omgezaagd, nadat er eerder die dag 5 waren omgewaaid. Ook elders in Leiden sneuvelden bomen.

Hierover hebben wij de volgende vragen,

1. Klopt bovenstaande informatie? Werden er elders in Leiden nog meer bomen preventief gekapt? Hoeveel?

Tijdens deze zeer heftige zomerstorm is op een paar locaties in de stad overgegaan tot noodkap. Via het Servicepunt kwamen 223 meldingen binnen over bomen die omgewaaid waren of waar men zich zorgen over maakte. In totaal waren er 25 locaties waar bomen omgewaaid waren (in totaal ca. 50 bomen) of waar wegens acute gevaarzetting gekapt moest worden (in totaal 10 bomen).

2. Waarom werden de bomen niet gekandelaberd of geknot, zoals bij wilgen gebruikelijk is?

Concreet was er op 25 juli 2015 op de Rijn- en Schiekade sprake van directe gevaarzetting en was het kandelaberen of knotten geen optie.

3. In elk geval 1 boom kwam op een auto terecht. Waarom werden burgers niet vooraf gevraagd om hun auto’s te verplaatsen?

In Leiden zijn door een hoge waterstand relatief veel grote/oude bomen die een groot maar oppervlakkig wortelpakket hebben. Die bomen zijn stabiel, totdat een kritische kracht wordt overschreden en dan liggen ze ook in een keer om. Het is lastig tot niet te voorspellen wanneer dit gaat gebeuren en als het een keer acuut aan de orde lijkt te zijn, dan is het enerzijds de vraag hoe je auto-eigenaren per direct kunt benaderen en anderzijds of het bij een dergelijk acuut gevaar wel verantwoord is om eigenaren van auto’s te adviseren zich in een dergelijke situatie te gaan begeven om hun auto weg te halen.

4. Herplant van bomen van deze omvang is een kostbare aangelegenheid – in elk geval meer dan de schade aan auto’s zou zijn geweest. Heeft het college dit bij haar beslissing betrokken?

Nee, er wordt op dat moment en op die locatie een keuze gemaakt voor veiligheid. Kosten zijn daarin geen overweging.

5. Ik neem aan dat de gemeente gaat herplanten. Is het college het met ons eens, dat aanplant van één soort bomen van dezelfde leeftijd, op termijn wederom tot problemen kan leiden, omdat deze dan gevoeliger zijn voor ziektes en stormschade?

Ja dat klopt. Het college streeft ernaar meer variatie in de beplanting te brengen om zo de risico’s te beperken. Bij de Nadere regels die samen met de concept-Bomenverordening 2015 bestuurlijk worden aangeboden zullen hier (in aanvulling op wat al bepaald wordt in het Handboek Openbare ruimte) richtlijnen voor gegeven worden. Vervolgens zullen de uitgangspunten hiervoor geborgd moeten worden in o.a. Beheerplannen en projectplannen. Dit vergt een goede interne afstemming na vaststelling van de concept Verordening en Nadere regels.

Overigens zijn de groeiomstandigheden in de stad doorgaans niet optimaal waardoor de kans op stormschade, ook bij gezonde bomen, groter is dan onder gunstiger groeiomstandigheden (buiten de stad). Er bestaat een spanningveld tussen veiligheid aan de ene kant en de wens om grote mooie volwassen bomen te hebben in de stad aan de andere kant.

6. Is het college bereid om, bij de herplant op de Rijn- en Schiekade, invulling te geven aan haar toezegging aan de motie van GroenLinks en andere partijen, om na de kap van grote bomen, eveneens oudere, volwassen bomen te herplanten?

Het planten van grotere volwassen bomen is op deze locatie niet mogelijk ivm de hoge grondwaterstand. De kans dat grotere volwassen bomen op een ongunstige standplaats (bv. hoog grondwaterpeil) zich kunnen handhaven is veel kleiner dan bij jonge bomen. De kluit zal deels in het grondwater geplaats moeten worden waardoor de wortels onder het grondwaterniveau zullen afsterven. De boom zal hierdoor niet kunnen groeien op deze locatie.

Beter is het om een kleinere maat boom te planten die ook met zijn wortelgestel zichzelf kan aanpassen aan deze specifieke standplaats met hoge grondwaterstand. Ook kan gekeken worden naar meer diversiteit als het gaat om soorten bomen, waarbij bomen die op latere leeftijd minder kans op omwaaien hebben (wegens ondiepe worteling op die locaties) de voorkeur genieten. Zo wordt het bomenbestand zowel meer divers als ook meer stormbestendig.

7. Is het college bereid om bij de herplant op de Rijn- en Schiekade, invulling te geven aan haar toezegging aan de Raad n.a.v. een motie van de Partij voor de Dieren, om meer diversiteit in het bomenbestand te brengen?

Ja, zie reactie bij vraag 6.

8. Wilgen en populieren zijn snelle groeiers dus dat betekent een zwak gestel, dus stormgevoeligheid. Welke bomen zijn volgens het college het meest geschikt om in de leefomgeving te planten?

Per locatie zullen de verschillende groeiomstandigheden bekeken worden en gezocht wordt naar een soort die het meest geschikt is in deze leefomstandigheden. In het algemeen kan gesteld worden dat het in een situatie als deze, met hoge grondwaterstand, niet verstandig is snel groeiende, hoog opschietende bomen met een groot bladvolume te planten. Het aantal soorten bomen dat dan wel in aanmerking komt voor een locatie als hier is nog zeer omvangrijk. Het op termijn realiseren van een divers(er) bomenbestand is ook onder de geschetste omstandigheden goed mogelijk.

9. In Leiderdorp zijn onlangs, na een buurtenquête, enkele lindes gekapt omdat de kleefstof, afkomstig van bladluizen die in de linden wonen, overlast gaf op de geparkeerde auto’s. Kan het college toezeggen, dat zoiets in Leiden nooit zal gebeuren?

In 2013 is de nota “versterken en verbinden van groen in Leiden vastgesteld”. Onderdeel van deze nota was het opstellen van aanvullend beleid ten aanzien van duurzaam boombeheer in relatie tot klachten (luizen, schaduw, bladval enz.) van burgers. Dit beleid beschrijft dat overlast op zichzelf geen reden is om een boom te kappen. Per overlastvorm is beschreven wat de gemeente wel en niet doet. In uitzonderlijke gevallen kan overlast wel als reden voor het kappen van een boom gelden, echter het beleid is er op gericht bomen duurzaam in stand te houden waarbij vanuit beheer zeer terughoudend wordt omgegaan met kappen en snoeien van bomen.