Schrif­te­lijke Vragen: Fijn­stof­uit­stoot door hout­ka­chels en open haarden

Indiendatum: 16 feb. 2021

Uit de nieuwe rekenmethode van het RIVM blijkt dat houtstook de oorzaak is van 23 procent van de uitstoot van fijnstof in Nederland. Daarmee is de houtstook de grootste bron van fijnstofuitstoot, groter dan het wegverkeer. Met name mensen met luchtwegproblemen ondervinden last van houtstook.

Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Van der Kaap (PvdD) het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen:

1. Kent het college deze nieuwe cijfers van het RIVM?
Antwoord: Ja.

2. Is het college bereid om te onderzoeken welke maatregelen er in Leiden genomen kunnen worden om de uitstoot van fijnstof door houtstook te verminderen, dan wel houtstook te beperken? Zo nee, waarom niet.
Antwoord: In het Schone Lucht Akkoord wat de gemeente Leiden heeft ondertekend, is opgenomen dat Leiden op het gebied van overlast van houtstook voorlichting zal geven. Voor wat betreft het tegengaan van klachten over houtstook en verbetering van de luchtkwaliteit hieromtrent heeft het college er voor gekozen om voorlichting te gaan geven over verantwoord gedrag m.b.t. houtstook. Op de website van de Omgevingsdienst West Holland is hiervoor duidelijke informatie voorhanden: https://www.odwh.nl/Inwoners/Lucht/Houtstook. De gemeente zal hiernaar
verwijzen. Nog in het voorjaar van 2021 zal de gemeente een bericht in de gemeentelijke communicatiekanalen plaatsen over houtstook met een infographic van het ministerie en de informatie op de website van de Omgevingsdienst. In de zomer volgt een bericht over vuurkorven met een infographic van het ministerie. De gemeente adviseert daarnaast bewoners die herhaalde overlast ervaren, bijvoorbeeld door hen in gesprek te laten gaan met hun overlast gevende buren. Inwoners van Leiden kunnen bij herhaalde burenoverlast gebruik maken van buurtbemiddeling dat wordt aangeboden via Kwadraad maatschappelijk werk. In het schone lucht akkoord is dit verwoord als “aandacht zal geven aan de gezondheidseffecten van houtrook”; dat de gemeente “actief via haar eigen kanalen aangeeft als er sprake is van een stookalert” en dat de gemeente “acteert als sprake is van herhaalde overlast op een bepaalde locatie”.

Indien er dringende klachten zijn over houtstook overlast van de buren, kunnen Leidenaars een melding doen bij de gemeente, zodat het probleem omtrent stookoverlast in kaart wordt gebracht. Er zijn thans echter geen mogelijkheden om handhavend op te treden omdat er geen normen zijn om de schadelijkheid van houtrook vast te stellen en dit vast te leggen in gemeentelijke beleidsregels. Een meetprotocol wordt nog ontwikkeld door TNO op verzoek van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. De gemeente houdt deze ontwikkelingen in het
oog.

3. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat de zorgplicht van de overheid, gebaseerd op artikel 21 van de Grondwet, vraagt om maatregelen om het leefmilieu van haar inwoners te beschermen? Zo ja, welke maatregelen denkt het college te kunnen nemen? Zo nee, waarom niet.
Antwoord: Sinds 2015 wordt voldaan aan de luchtkwaliteitseisen uit de Wet milieubeheer (Europese normen). Voor die tijd waren er nog overschrijdingen in de gemeente Leiden. Hiervoor heeft Leiden het luchtkwaliteitsplan 2012-2014 en eerdere versies vastgesteld. Vanaf 2015 was er geen sprake meer van een overschrijding. Er is dus na 2014 geen nieuwe versie van het luchtkwaliteitsplan opgesteld en vastgesteld. In 2020 heeft de gemeente Leiden samen met andere gemeenten het Schone Lucht Akkoord (SLA) ondertekend. Dit beleid gaat verder dan de Europese richtlijn voor de luchtkwaliteit en streeft naar een continue verbetering van de luchtkwaliteit. De gemeente volgt de maatregelen van het Schone Lucht Akkoord op, zoals de maatregelen op het gebied van Mobiliteit, Mobiele werktuigen en Houtstook. Het gaat onder meer om opnemen van gezondheidsdoelen voor schonere lucht in verkeers- en vervoersplannen; emissie-eisen voor de eigen inkoop van voertuigen en transportdiensten; de inzet van (oudere)
diesel mobiele werktuigen beëindigen en schone alternatieven stimuleren; aandacht geven aan de gezondheidseffecten van houtrook.

4. Is het college bereidt om te onderzoeken of de milieuzone, zoals we die kennen in de Leidse binnenstad, ook van toepassing te laten zijn op de uitstoot van fijnstof door houtstook, die immers groter blijkt te zijn dan die van het verkeer? Zo nee, waarom niet.
Antwoord: De gemeente heeft er niet voor gekozen om te onderzoeken of de milieuzone in de binnenstad wordt uitgebreid tot een milieuzone voor de uitstoot van fijnstof door houtstook. Zoals beantwoord bij vraag 2 ontbreken immers vooralsnog de normen om de schadelijkheid van houtrook vast te stellen en dus ook de mogelijkheden om handhavend op te treden. Handhaving is daarnaast kostbaar en een schaars ‘product’, waardoor altijd keuzes moeten worden gemaakt in de prioritering. Momenteel komen te weinig klachten binnen over de uitstoot van fijnstof door
houtstook. Uw raad stelt uiteindelijk het handhavingsprogramma vast. De milieuzone zelf is primair bedoeld voor schoon verkeer en vervoer in de binnenstad. Met de stadspartners heeft Leiden een convenant “Stadsdistributie 071” afgesloten. Hiermee wil Leiden per 2025 een zero-emissie zone instellen voor het vracht- en bestelverkeer in de binnenstad, bovenop de bestaande milieuzone voor vrachtverkeer met oudere dieselmotoren. Door het instellen van een zero-emissie zone vracht- en bestelverkeer (met nul uitstoot aan de uitlaat) wordt een significante bijdrage geleverd aan een schone en duurzame stad met ruimte voor de fiets en voetganger en een verbeterende luchtkwaliteit.

5. Nu Leiden het Schone Lucht Akkoord heeft ondertekend, moet het college dan ook niet haar uiterste best doen om ervoor te zorgen dat de lucht voor haar inwoners zo schoon mogelijk is?
Antwoord: Ja, en dat doen we door de maatregelen uit het Schone Luchtakkoord die voor onze gemeente
van toepassing zijn uit te voeren.

6. Is een lokaal stookverbod mogelijk als er een stookalert wordt afgegeven door het RIVM? Zo ja, is het college dan bereid dit te doen?
Antwoord: Nee, er is geen beleidsvoornemen om houtstook te gaan verbieden. Zoals in het Schone Lucht Akkoord is opgenomen wordt bij ongunstig weer of een slechte luchtkwaliteit (als de rook blijft hangen) door het RIVM een stookalert afgekondigd waarmee bewoners wordt afgeraden om kachel aan te steken. Deelnemende gemeenten geven actief via hun eigen kanalen aan als er sprake is van een stookalert. Leiden zal dit dus ook gaan doen.