Vragen over padden en andere kleine dieren die omkomen in riolen

Indiendatum: feb. 2014

In januari 2014 is het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan door de Raad goedgekeurd. Dit zal mogelijk ook leiden tot aanpassingen in de stedelijke omgeving. Naar aanleiding hiervan het volgende: Uit onderzoek van Ravon (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) blijkt dat er jaarlijks er in Nederland rond de paddentrek 1 tot 3 miljoen amfibieën ingesloten raken in trottoirputten en straatkolken en sterven daar de hongerdood. Dit gebeurt niet alleen bij de voorjaarstrek van overwinteringsplaatsen naar de voortplantingsplekken maar ook in de zomer en in het najaar. Omgerekend naar een stad als Leiden zou dat ruim 1000 padden, kikkers en salamanders betekenen, maar daarnaast sterven ook kleine zoogdieren en zelfs vogels. Het is bekend dat door dit probleem lokale populaties van gewone pad, maar ook van bastaardkikker, bruine kikker, kleine watersalamander en de rugstreeppad sterk kunnen teruglopen.[1]

Er zijn inmiddels civieltechnische en logistiek inpasbare oplossingen en aanpassingen bedacht om de negatieve bijwerking tegen te gaan. In een stakeholdersgroep wordt hiertoe samengewerkt door weg- en waterbeheerders (gemeenten en waterschappen) en de toeleverende industrie (leveranciers van kolkdeksels, opvangbakken en machinale reinigingsapparatuur). Er zijn preventieve voorzieningen zoals verlaging en verlegging van stoepranden, het aanbrengen van voorzetroosters, opvangzeef met uitklimstrip, smallere openingen in kolkdeksels. Daarnaast zijn er reddingsgerichte voorzieningen zijn aan de kolkwand bevestigde trappetjes, geperforeerde strips, uitklimmatten enz. Een aantal gemeenten vervult een voortrekkersrol. Waternet in Amsterdam bouwt in het Vondelpark amfibieën-uitklimstrips in 400 kolken in. De gemeente Zeewolde gaat in 470 kolken strips plaatsen. Rotterdam heeft in wijkpark Oude Westen een proefproject met vijf kolken. Eindhoven staat een stadsbrede oplossing voor. In de stad wordt in samenwerking met schoolklassen een inventarisatie van potentiële probleemlocaties gestart.

De fractie van de Partij voor de Dieren wil u de volgende vragen voorleggen.

1. Is het college bekend waar in Leiden in urbaan milieu paddentrek plaatsvindt ? Is het college op de hoogte van de knelpunten die tijdens de paddentrek maar ook later in het jaar voor problemen zorgen, zoals rioolputten en trottoirkolken? Zijn er ecologische gegevens voor Leiden beschikbaar of de populaties amfibieën in grootte vooruitgaan, achteruitgaan of stabiliseren ? Dit is m.n. relevant in stadsdelen met bestaande populaties waar recentelijk gebouwd is of gaat worden.

2. Zijn er contacten met de gemeente en eventueel particuliere kolkreinigers over de aanwezigheid van kwetsbare amfibieënpopulaties?

3. Bent u bekend met de adviezen van Ravon over oplossingen en/of preventie van hier geschetste problemen?

4. Bent u, gezien de zorgplicht van de gemeente, bereid bij geplande bebouwing en bij de uitvoering van het rioleringsplan alvast preventieve of afleidende voorzieningen aan putten en kolken aan te brengen, dan wel diervriendelijke putten en kolken te gebruiken ? Enkele marktpartijen hebben inmiddels aangegeven een rol te willen spelen bij het ontwikkelen hiervan en proefmodellen beschikbaar te willen stellen.

5. Het vervangen van riooldeksels of het aanbrengen van voorzieningen zal de nodig tijd vergen. Bent u, in afwachting daarvan, bereid om, vanuit het Duurzaamheidscentrum in samenwerking met scholen, een jaarlijkse actie “pad-uit-de-put” te organiseren, waarbij kinderen en hun ouders, in hun eigen straat of eigen school padden uit trottoirkolken kunnen bevrijden? Onder burgers, met name schoolkinderen, bestaat al groot enthousiasme over het helpen met de overzetacties van de padden; mogelijk dus ook met een jaarlijkse actie om padden uit de put te helpen. Mogelijk kunnen ook verenigingen hieraan meehelpen maar door (basis)scholen te betrekken bestaat de mogelijkheid tot koppeling met biologie-onderwijs.

[1] In Leiden zijn buiten het centrum op basis van data uit het bestanden van Ravon en het Stadsnatuurmeetnet Leiden een aantal probleemlocaties aan te wijzen. Dit zijn plaatsen waar zich zowel land- als waterhabitats bevinden met daartussen trekroutes, grenzend aan of te midden van stedelijke bebouwing.

Merenwijk noord (de Dalen, Forellen en Karpers), Merenwijkpark (de Bloemen), Slaaghwijk (m.n Uilen- en Roekenpad). Leidse Hout zuid, Vogelwijk, de Bockhorst rond Park Kweeklust, P.C. Hooftlaan, Uhlenbeck- en Meyerskade, Bedrijventerrein Roomburg en de bebouwing rond recreatiegebied Park de Bult.

De gewone pad is hier het talrijkst vertegenwoordigd, maar op enkele locaties komt hij samen voor met bruine kikker, bastaardkikker en kleine watersalamander.

De rugstreeppad verdient extra aandacht. De soort staat op de Rode Lijst geclassifiseerd als "gevoelig". Hij is streng beschermd middels de Europese Habitatrichtlijn en de Conventie van Bern . Er zijn waarnemingen bekend in de omgeving van de Hadewichlaan, Kenauweg en Beppy Mooijstraat in de Stevenshof