Schrif­te­lijke Vragen: Circu­laire economie verder weg dan ooit?

Indiendatum: 6 feb. 2023
Antwoorddatum: 14 mrt. 2023

Vandaag gaat de week van de circulaire economie van start. Zowel het Circularity Gap Report 2023[1] als het Integrale Circulaire Economie Rapportage 2023[2] brengen een verontrustende boodschap: de circulaire economie lijkt verder weg dan ooit. Het hergebruik van materialen is gedaald en ons grondstoffengebruik neemt niet af.

Al in 2030 moet het grondstoffenverbruik zijn gehalveerd en in 2050 moet de Nederlandse economie volledig circulair zijn. Gaan we dat wel redden nu wel alleen maar meer en niet minder zijn gaan consumeren?

Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Raat, het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen over circulaire economie, verder weg dan ooit?

1. Deelt het college de zorgen van de Partij voor de Dieren dat een circulaire economie verder weg dan ooit lijkt?

Antwoord: Het college ziet ook dat er nog een lange weg te gaan is. Tegelijkertijd worden in Leiden op allerlei onderwerpen flinke stappen gezet richting een circulaire economie. Bijvoorbeeld: We vergroten de vraag naar circulaire producten en materialen via ons eigen opdrachtgeverschap, vooral ook bij de inrichting van de openbare ruimte. We hebben circulair sloopbeleid vastgesteld voor onze eigen projecten, we verstrekken subsidie aan circulaire initiatieven om zo aan een breed netwerk van circulaire initiatieven in de stad te bouwen en we hebben het gebruik van statiegeldbekers bij evenementen verplicht gesteld.

Bij het vaststellen van de kaderstellende strategie ‘Op weg naar een circulair Leiden’ is onze motie ‘De R-en van circulariteit’[3] aangenomen. In deze met algemene stemmen aangenomen motie hebben wij u verzocht om bij de uitvoering van de strategie aandacht te geven aan en rekening te houden met alle R-en van circulariteit en niet alleen de focus te leggen op het hergebruik van materialen (recycle) en terugwinnen van energie uit materialen (recover).

In antwoord[4] op technische vragen die de Partij voor de Dieren heeft gesteld bij de Programmabegroting 2023 heeft u aangegeven dat er ingezet wordt op de hogere treden van de R-ladder. U gebruikt producten (re-use) opnieuw zoals klinkers en heeft een circulair sloopbeleid vastgesteld.

2. In hoeverre zet het college op dit moment in op de allerhoogste treden van de R-ladder: refuse en reduce? Hoe beweegt u bedrijven en Leidenaren om te consuminderen? Bent u bereid om meer de focus te leggen op refuse en reduce? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe gaat u dat doen, binnen de gemeente zelf, voor bedrijven en voor Leidenaren?

Antwoord: Het college zet ook in op de allerhoogste treden van de R-ladder; voor de eigen organisatie, bedrijven en inwoners. Soms direct in de vorm van preventie van (nieuw) materiaalgebruik, maar ook indirect: door te sturen op ander ontwerp met minder materialen, hoogwaardig hergebruik (nu en in de toekomst) en levensduurverlenging. Een aantal
voorbeelden hiervan zijn:

a. gemeentelijke projecten in de openbare ruimte toetsen we beter op preventie van materiaalgebruik met De Leidse Ladder.

b. Initiatieven die materiaalpreventieve maatregelen toepassen in hun projectaanvraag hebben een grotere kans op de subsidie Circulair Verwaarden.

c. We hebben het gebruik van herbruikbare bekers bij evenementen verplicht gesteld.

d. We informeren bewoners over afvalpreventie d.m.v. campagnes over het delen van kleding, auto’s en gereedschap. Hierbij zetten we in op bewustwording over de treden refuse en reduce .

In 2023 wordt de nieuwe strategie Circulaire Economie (2024-2027) opgesteld. U ontvangt deze eind van dit jaar ter besluitvorming. Hierin nemen we opnieuw preventie van materiaalgebruik en afvalpreventie mee. Dit geldt ook voor de actualisatie van het beleidskader voor Afval 2023. Concrete maatregelen werken we uit in het uitvoeringsprogramma Circulaire Economie (2024-2025) en het uitvoeringsprogramma Afval (2023-2027).

In het Circularity Gap Report 2023 staat dat het hergebruik van materialen is gedaald van 9,1 procent naar 7,2 procent?

3. Wat vindt het college van deze daling?

Antwoord: Dit is een verklaarbaar resultaat van een mondiale (lineaire) economische groei. Let wel: Nederland is volgens dezelfde bron, het CGRi, 24,5% circulair en wordt gezien als voorloper met hoge ambitieuze doelen. Op haar beurt wordt binnen Nederland gemeente Leiden als koploper gezien op sommige onderwerpen op het gebied van circulaire economie.

4. Is bekend wat het percentage hergebruik van materialen in Leiden is? Zo nee, bent u bereid dat te gaan meten zodat de stappen die gezet worden op het gebied van circulaire economie inzichtelijk worden? En bent u tevens bereid om hier materiaaldoelstellingen aan te koppelen? Zo ja, hoe bent u van plan hier vorm aan te geven? Zo nee, waarom niet?

Antwoord: Het percentage hergebruik van materialen, en in het algemeen circulariteit, is zeker op lokaal niveau moeilijk meetbaar. Momenteel wordt er onderzocht hoe monitoring op dit thema verbeterd kan worden. Bijvoorbeeld door informatie te halen uit het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (LMA) over afvalstromen uit de Leidse bedrijfssectoren. Of informatie over huishoudelijke stromen vanuit het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

We maken het hergebruik steeds inzichtelijker door het inzetten van het monitoringsinstrument De Leidse Ladder, in toenemende mate werken met de Milieukostenindicator (MKI) en door toe te werken naar het standaard hergebruik van gemeentelijk bestratingsmateriaal met een materiaalwisselplaats.

[1] https://www.circularity-gap.world/

[2] https://www.pbl.nl/publicaties/integrale-circulaire-economie-rapportage-2023

[3] https://leiden.notubiz.nl/document/9003909/1/M_20_0005_02+PvdD+de+R-en+van+circulariteit

[4] ''Er wordt juist ingezet op de hogere treden van de R-ladder. Hieronder een (kleine) greep aan voorbeelden.

In meerdere projecten binnen de gemeentelijke organisatie zijn acties ondernomen die hoger op de R-ladder staan, denk hierbij bijvoorbeeld aan grootschalig hergebruik van klinkers (R3) en de bankjes met bloempot in de Haarlemmerstraat (R1). Circulaire principes worden nu structureler in projecten toegepast door de routekaarten van Project Circulaire Openbare Ruimte. Dit wordt sinds deze maand gemonitord door het circulaire monitoringssysteem ‘De Leidse Ladder’ en we gaan lokaal hergebruik (R3) binnenkort meer faciliteren door een materiaalwisselplaats te realiseren. Tevens hebben we circulair sloopbeleid vastgesteld waarmee hergebruik van producten en materialen bij sloopprojecten verplicht is gemaakt.

Bij de Subsidie Circulair Verwaarden worden aanvragen onder andere beoordeeld op de hoogte van de R-ladder van het initiatief. Meerdere subsidieaanvragen met een plek hoog op de R-ladder hebben subsidie ontvangen om het initiatief uit te voeren. Daarnaast gaan we nu aan de slag om organisaties en bedrijven in de de stad te stimuleren de overstap te maken naar herbruikbare koffiebekers (R1) in plaats van wegwerpbekers.''