Schrif­te­lijke Vragen: Het verjagen van meeuwen

Indiendatum: 30 mrt. 2023
Antwoorddatum: 11 mei 2023

De Partij voor de Dieren is door een inwoner erop geattendeerd dat er deze week meeuwen worden verjaagd bij kinderdagcentrum De Walnoot aan de Brahmslaan in Leiden Zuid-West. Voor het verjagen van de meeuwen wordt een roofvogel van Bouman Roofvogels ingezet.

Op grond van artikel 45 van het Reglement van Orde stelt het lid Raat, het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Leiden de volgende vragen over het verjagen van meeuwen.

1. Is het college ervan op de hoogte dat er roofvogels worden ingezet voor het verjagen van meeuwen? Hoe vaak komt dit voor?

Antwoord: Het college was tot de berichtgeving in de media niet op de hoogte van de inzet van een roofvogel om meeuwen te verjagen bij kinderdagcentrum De Walnoot in Leiden. Het college is wel op de hoogte van een ander geval bij het Stationsplein. Hiervoor heeft de gemeente contact gehad met het desbetreffende valkeniersbedrijf en de Omgevingsdienst Haaglanden. Omgevingsdienst Haaglanden toetst, beoordeelt en geeft namens de provincie Zuid-Holland vergunningen af binnen de Wet natuurbescherming. De gemeente heeft uiteindelijk het valkeniersbedrijf verzocht contact op te nemen met de Omgevingsdienst om de activiteiten te bespreken.

2. Is er een ontheffing verleend voor het verjagen van de meeuwen aan de Brahmslaan door de inzet van een roofvogel? Zo ja, door wie en aan wie is deze ontheffing verleend? Is eerst onderzocht of de door de mens ervaren meeuwenoverlast op een diervriendelijkere manier kon worden aangepakt?

Antwoord: Bij Omgevingsdienst West-Holland zijn er voor kinderdagcentrum De Walnoot aan de Brahmslaan 76 geen ontheffing(en), geen meldingen en geen klachten bekend betreft de inzet van roofvogels voor meeuwenoverlast. Voor het stationsplein (Stationsplein 3-B) zijn ook geen ontheffing(en), geen meldingen en geen klachten bij hen bekend. De Omgevingsdienst Haaglanden heeft ook geen melding ontvangen over de inzet van (roof)vogels/valkeniers aan zowel de Brahmslaan als bij het station. Daarnaast zijn bij Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid ook geen meldingen binnen gekomen over het gebruik van (roof)vogels/valkeniers in Leiden. Er is dus voor deze gevallen geen ontheffing verleend vanuit de Omgevingsdienst.

De gemeente en dus ook het college maken geen gebruik van valkeniers om meeuwen te verjagen. Externen kunnen wel zelf een valkenier inhuren. Daar heeft de gemeente geen invloed op.

Bij meeuwenoverlast in de openbare ruimte of op daken van gemeentelijk vastgoed gaat de gemeente zo diervriendelijk mogelijk om met deze situaties en handelt de gemeente binnen de bewegingsruimte die de gemeente heeft. De meeuw is namelijk volgens de Wet natuurbescherming een beschermde vogel. In het verleden heeft de gemeente geïnvesteerd in het aanleggen van ondergrondse afvalcontainers (+/- 650 geplaatst in de periode 2011 – 2018). Hierdoor kon de gemeente in 2014 stoppen met de vuilniszakkeninzameling in de binnenstad. Dit heeft de meeuwenoverlast al drastisch gereduceerd. Verder is er op een heel aantal plekken in de stad een voederverbod ingesteld, o.a. in heel de binnenstad. De gemeente informeert daarnaast bewoners wat wel en niet mag binnen de bestaande regelgeving om overlast van meeuwen te verminderen. Onder andere door tips te geven om meeuwennesten te voorkomen. Informatie hierover staat op de gemeentelijke website. Naar deze informatie wordt ook verwezen wanneer er vanuit de stad meldingen binnenkomen over meeuwenoverlast.

3. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat het inzetten van roofvogels niet de manier is om door de mens ervaren overlast van meeuwen aan te pakken omdat het nestelen niet wordt aangepakt, maar mogelijk zelfs versterkt omdat weggejaagde meeuwen zich verspreiden en elders nieuwe kolonies beginnen?

Antwoord: De gemeente en dus het college maken zelf geen gebruik van valkeniers om meeuwenoverlast te verminderen. Zie verder het antwoord op vraag 2 over de manieren waarop de gemeente wel inzet op het verminderen van meeuwenoverlast.

De gunstige stand van instandhouding voor de mantel- en zilvermeeuw is niet positief. Dat betekent dat de landelijke populatie van deze meeuwen afneemt. Zeker de zilvermeeuw kent een sterke afname. Wij hebben daarom geen aanwijzingen dat het voorkomen van broeden op één locatie in de stad tot uitbreiding naar andere gebieden leidt. Het college beschikt niet over recente gegevens, maar de landelijke trend is een afname van het aantal broedgevallen. De gemeente is niet bekend met nieuwe kolonies.

Het inzetten van roofvogels voor de aanpak van meeuwenoverlast is weinig effectief en duur. In de regel duurt de verlichting slechts zo lang als de roofvogel aanwezig is. Wij zijn niet bekend met studies die aantonen dat deze vorm van dagelijks patrouilleren met roofvogels het nestelen van deze dieren voorkomt. Verstoring van andere dieren (bv andere broedvogels in een gebied) is ook een overweging die ons sceptisch maakt over deze maatregel.

4. Is het college het met de Partij voor de Dieren eens dat roofvogels niet geschikt zijn om in gevangenschap te worden gehouden en mede daarom niet zouden moeten worden ingezet voor het verjagen van andere dieren?

Antwoord: De NVWA inspecteert op de eisen voor dierenwelzijn bij bedrijfsmatige houders van dieren. Zij zijn dus de verantwoordelijke instantie om het dierenwelzijn van de valkeniersbedrijven te toetsen en controleren. De gemeente maakt zelf geen gebruik van valkeniers.

5. Hoeveel klachten zijn er de afgelopen drie jaar bij de gemeente ingediend met betrekking tot meeuwenoverlast? Hoe gaat het college met binnengekomen klachten om?

Antwoord: Er is in de archieven gekeken naar de meldingen die binnen zijn gekomen betreffende meeuwenoverlast. Dit zijn telefoonoproepen, meldingen via contactformulieren (Meldingen openbare ruimte en Klant contactformulier) en via Melddesk. In de meeste systemen is er geen aparte categorie voor meeuwenoverlast. Hierdoor is er gezocht naar de meldingen en beschrijvingen waarin het woord ‘meeuw’ staat. Dit heeft geresulteerd in het volgende aantal meldingen, gesorteerd per jaar:

- 2021: 776 meldingen
- 2022: 797 meldingen
- 2023 (tot 6 april): 108 meldingen
Hierbij horen de volgende kanttekeningen:
- Doordat er gezocht is naar meldingen en beschrijvingen met het woord ‘meeuw’ er in, kunnen er meldingen tussen zitten die niet per se met actieve overlast te maken hebben. Een voorbeeld hiervan is een melding die gaat over afval op straat en dat de melder bang is dat er
meeuwen op af gaan komen.
- De contactgeschiedenis van telefonische meldingen wordt na 396 dagen gewist i.v.m. de AVG-regels. Daarom zijn deze gegevens maar op te halen tot aan maart 2022.
- Melddesk is vanaf maart 2021 in gebruik genomen. Er is te zien dat veruit de meeste meldingen in onze zoekopdracht uit Melddesk komen, namelijk 1550 meldingen. Verder gaan veruit de meeste Melddesk meldingen in onze zoekopdracht over afval.

Zie verder het antwoord op vraag 2 voor de manier waarop het college omgaat met binnengekomen meldingen van meeuwenoverlast.

6. In 2011 is de motie ‘Geen valkeniers bij meeuwenoverlast’ van de Partij voor de Dieren aangenomen waarin het college verzocht is om geen valkeniers in te zetten bij de bestrijding van meeuwenoverlast.[1] Op welke wijze heeft het college uitvoering gegeven aan deze motie? En hoe verhoudt deze motie zich wat het college betreft tot het inzetten van een valkenier om meeuwen te verjagen?

Antwoord: De gemeente en dus ook het college maken geen gebruik van valkeniers om meeuwen te verjagen. Zie hiervoor ook de beantwoording van vraag 3. Externen kunnen wel valkeniers inhuren. Hiervoor is in sommige gevallen een ontheffing nodig vanuit de Omgevingsdienst; dat is afhankelijk van de situatie en manier van verjagen. De Omgevingsdienst/provincie is voor de ontheffing de handhavende instantie.

7. Welke mogelijkheden heeft het college om de inzet van roofvogels binnen de gemeentegrenzen aan banden te leggen?

Antwoord: Het college heeft geen mogelijkheden om de inzet van roofvogels aan banden te leggen. Immers, de toezichthoudende taken in het kader van de Wet natuurbescherming liggen bij de provincie. De NVWA is verder de verantwoordelijke instantie om het dierenwelzijn van de valkeniersbedrijven te toetsen en controleren. Hoewel de gemeente niet verantwoordelijk is voor het tegengaan van meeuwenoverlast, heeft de gemeente deze overlast op meerdere manieren trachtten te verminderen. Zie hiervoor verder de beantwoording van vraag 2.

8. Is het college bereid om (nogmaals) op zoek te gaan naar meer diervriendelijke manieren om door de mens ervaren overlast van meeuwen aan te pakken?

Antwoord: Met enige regelmaat bespreekt de gemeente de meeuwenoverlast met de provincie en de Omgevingsdienst. Meer kan de gemeente niet doen, want de provincie is bevoegd gezag. In het verleden heeft de gemeente Leiden een ontheffing gekregen van de wet Natuurbescherming om onderzoek te doen naar maatregelen om meeuwenoverlast tegen te gaan. Een van de maatregelen was het wisselen van meeuweneieren. Het wisselen van meeuweneieren was binnen de bestaande regelgeving de meest kansrijke en haalbare optie en is daarom onderzocht door Leiden. Het onderzoek is in 2020 afgerond en de ontheffing hiervoor is vervallen. De gemeente mag de eieren dus niet meer wisselen. Verder bleek uit het onderzoek dat overige maatregelen nauwelijks effect hadden. Het feit dat de landelijke populatie van meeuwen afneemt, maakt dat er ook zeer beperkte mogelijkheden zijn om verder onderzoek te doen naar alternatieven voor het verminderen van meeuwenoverlast. De gemeente probeert de overlast van meeuwen op verschillende manieren te verminderen. Zie hiervoor verder het antwoord op vraag 2.

[1] https://leiden.partijvoordedieren.nl/moties/geen-valkeniers-bij-meeuwenoverlast